زۆر گرنگە لەوە دڵنیا بینەوە كە هەرچیەك لێمان حەرام كراوە زیانی هەیە بۆمان، هەرچیەكیش حەلآڵ كراوە، سوودبەخشە، ئەوەش پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) گرنگی پێداوە، سوودی زیاترە، هەنگوینیش یەكێكە لەو خواردنانەی كە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) زۆر گرنگی پێ داوە، ئێستا هەفتانەو مانگانە توێژینەوە لەسەر هەنگوین دەكرێت، هەرجارەو لە بوارێكەوە توێژینەوەی لەسەر دەكرێت و رۆژ دوای رۆژ گرنگی زیاتری دەردەكەوێت.

كاتێك باس لە خواردنێكی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) ئەكرێت، خێرا تەماشا بكەن، بزانن ئەو خواردنە لە سفرە و خوانی ئێوەشدا هەیە؟ هاوەلآنی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) ئاوایان كردووەو حەزیان كردووە بزانن پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) چی دەخوات و حەزی لە چیە، تاكو ئەوانیش گرنگی پێ بدەن، دەیان نموونەی ئاواش لە كتێبەكانی فەرموودەو سیرەدا باسكراون، بۆ نموونە هەنگوین كە ئێستا باسی دەكەین، خوانێكی بەردەوامی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) بووە، ئەگەر رۆژ و هەفتەو مانگێ لای نەبووبێت، ئەوە وازی لێ نەهێناوەو هەتا لە ژیاندا بووە گرنگی پێ داوە.

خوای گەورە لە قورئانی پیرۆزدا باسی هەنگوین دەكات و دەفەرموێت (وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ(68) ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاء لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ(69))(النحل: ٦٨ - ٦٩)، (پەروەردگاری تۆ بە ئیلهام، رێنمایی میشهەنگوێنی كرد كە بچۆ لەنێو تلە بەردی شاخەكانداو، لەناو دارانداو لەو  هەرزالأ و خانەوانەشدا خەڵك بۆت دروست دەكەن، جێی ژین و ژیواری خۆت سازبدە پاشان بچۆ لە هەر گوڵ و میوەیەك بژێویت بخۆ (بمژە) جا بەئاسانی بەو ڕێگانەدا بڕۆ كە پەروەردگارت بۆی دەست نیشان كردوی بۆ مژینی شیلەی گوڵەكان لە نێو سكیی مێشهەنگەكاندا خواردنەوەیە (هەنگوێن)ێكی نایاب و هەمەڕەنگ دێتە دەرێ شفای گەلێ نەخۆشیی تێدایە بۆ مەردم بەڕاستیی لەوەشدا بەڵگەو نیشانەیەكی ئێجگار گەورە هەیە بۆگەلێ رابمێنآ و بیربكاتەوە لەدەسەلآتی خوای گەورە).

سیفەتی زیندەوەرەكان بە گشتی وایە كە هەرچیەك لەنێو سكیانەوە دەردەچێت، بە پیسایی و پاشەڕۆ ناودەبرێت، كەچی هەنگ جیاواز لە زیندەوەرانی دی، هەنگوین بەرهەم دێنێ كە خوای گەورە وەسفی دەكات بەوەی شیفای تێدایە بۆ خەڵكی، جا وەك خوای گەورە باسی كردووە، هەنگ لە هەموو بەرهەمەكان دەخوات و چۆڕاوەی سوودی هەموو بەرهەمەكان لەو هەنگوینەدا كۆدەكاتەوە.

دایكی باوەڕداران عائیشە دەگێڕێتەوەو دەفەرموێت: پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) حەزی لە حەڵوا و هەنگوین بوو،[1] حەڵواش وەك پێشتر باسمان كرد لە شیر و خورما دروست دەكرێ، واتە دوو خواردنی زۆر بەسوود و وزەبەخش.

پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) لە كاتە جیاوازەكاندا هەنگوینی خواردووە، زۆرجار پاش نوێژی عەسران كە دەگەڕایەوە ماڵەوە، لای یەكێك لە خێزانەكانی لایدەدا و ئەگەر هەنگوین هەبوایە بڕێ هەنگوینی دەخوارد، بۆ نموونە لای حەفصەی خێزانی، بڕێك هەنگوینی دەكردە ناو دەفرێكەوە كە ئاوی تێدابوو و دواتر جوان تێكیدەدا و وەك شەربەتی لێدەهات، ئینجا نۆشی دەكرد.[2]

كاتێك كەوچكێك هەنگوین لەناو كووپێك ئاودا تێك دەدەیت، هەموو گەردەكانی ئاوەكە لەگەڵ گەردەكانی هەنگوینەكە خۆ رێك دەخەن و تایبەتمەندیەكانی هەنگوین وەردەگرن، واتە وەك ئەوە وایە كووپێك هەنگوینت خواردبێت بێ ئەوەی ئازاری گەدەت بدات.

ئەگەر بەم چەشنەش هەنگوین بخۆین، كێشەی گرانی هەنگوینیش چارەسەر دەبێت، چونكە لەوانەیە زۆر كەس راستەوخۆ ئەو بیانووەیان هەبێت بڵێن دەزانین هەنگوین زۆر گرنگ و بەسوودە، بەلآم نرخەكەی گرانەو ناتوانین بیكڕین، بەلآم ئەگەر بەم چەشنە بێت، كەوچكێك هەنگوین جێی پەرداخێك هەنگوین دەگرێتەوە بۆمان، واتە لەبری ئەوەی پێنج كیلۆ هەنگوین بكڕین، لەوانەیە بە كڕینی كیلۆیەك هەنگوین دەرباز بین.

بەیانی پەرداخێك شەربەتی هەنگوین و دوای عەسریش پەرداخێكی دی بخۆیتەوە، پێویستی جەستەت دابین دەكات و وزەی پێویستت پێ دەبەخشێت، واتە دوو پەرداخ شەربەتی هەنگوین بەسە بۆ وزەی شەو و رۆژێكی كەسێكی ئاسایی، بە مەرجێ كات و جۆری خواردنەوەكەی دروست بێت، بە هۆیەوە ڤیتامین و خوێ و ئاوی پێویست بۆ لەش دەست دەكەوێت، هەروەها ماددەی (A T P)، (ئەی تی پی) كە بریتیە لە وزەی ماسوولكەكان لە هەنگویندا هەیە، هەروەها (ئەدینۆسین ترایفۆسفیت) ی تێدایە.

لای ئێمەش لەمرۆدا زۆربەی شەربەتەكان هەن شەربەتی هەنگوین نەبێ، خوو دەدەینە جۆرەها خواردن و گیراوە، تەنانەت خوو دەدەینە ساردی و خواردنەوە گازیەكان كە زیانەكانی لە جیهانی پزیشكیدا هێندە حاشاهەڵنەگرن هیچ ناوەندێكی پزیشكی نیە بتوانێت نكوڵی لێ بكات، بەلآم كەم كەسمان هەیە خووی دابێتە ئەم گیراوە بەسوودە، گیراوەیەك كە لە خێراترین كاتدا زۆرترین وزەت پێ دەبەخشێت.

لە هەنگویندا ماددەی شەكر هەیە كە بۆ لەشی مرۆڤ پێویستە، هەموو جۆرەكانی شەكری تێدایە (فرەكتۆز، گلۆكۆز، ماڵتۆز، سوكەڕۆز)، بۆیە دەبینین هەنگوین شیرینە، هەروەها كالیسیۆم و فۆسفۆڕ و ئاسن و نیاسین و ڤیتامین C و ئەمینۆئەسیدی تێدایە، (بی كۆمپلێسەكان) و ڤیتامین C و ڤیتامین D و ڤیتامین E ی تێدایە، ماددەی (ئەنتی ئۆكسیدانت) ی تێدایە كە دژە چەوریەو دژی شێرپەنجەیە، تەنانەت هەنگوین بۆ چارەسەری هەوكردنی ناودەم بەكاردێت و دژە بەكتریایە، ئینزیم و ئۆرگان ئەسید و دژە بەكتریا و خوێ و هەندێ ماددەی تری تێدایە كە هێشتا مرۆڤ زۆر ئاشنا نەبووە پێیان و سوود و گرنگیەكانیان نازانێت.

هەنگوین بە هۆی ئەو پێكهاتەیەوە كە هەیەتی و هێشتا مرۆڤ هەمووی نەزانیوە، تایبەتمەندی مانەوەو نەفەوتانی هەیە، لە گۆڕستانی فیرعەونەكاندا هەنگوین دۆزراوەتەوە كە تا ئێستاش ماوەو لەناونەچووە، دەبێت چ ماددەیەكی پارێزەری تێدابێت كە نەیهێشتووە بفەوتێت.