لەمڕۆدا هەنگوین وەك چارەسەر بۆ زۆر هۆكار بەكاردێت، بۆ نموونە بۆ حەساسیەت و چارەسەری برین و سووتاوی و چارەسەری ئازار و ناڕەحەتیەكانی جۆگەی هەرس و پاراستن و چارەسەری چاو، چارەسەری ئەو مندالآنەی كە بە شەوان میز دەكەن، چارەسەری هەوكردنی سنگ و سییەكان، چارەسەری رۆماتیزم و پاراستن و چارەسەری جگەر و گورچیلە، چارەسەری پرۆستات، چارەسەری قورحەی گەدە، پاراستن و چالاك هێشتنەوەو چارەسەری ماسوولكەكانی دڵ، بۆ زیادكردنی هیمۆگلۆبینی ناو خوێن، تەنانەت بۆ جوانكاری پێست و روخساریش بەكاردەهێنرێت، بۆ چارەسەری قەڵەوی و رێك هێشتنەوەی جەستە بەكاردەهێنرێت، چارەسەرێكی بەسوودە بۆ لاوازی جنسی، بۆ كەسانی برسی و رۆژووەوانان هەنگوین زۆر گرنگ و بەسوودە، هەنگوین وەك چارەسەر بۆ نەخۆشی شێرپەنجەش بەكاردەهێنرێت.

لە توێژینەوە زانستیەكاندا هەنگوین بەكارهاتووە بۆ راوەستاندنی گەشەی خانە شێرپەنجەییەكان و ئەم هەوڵە لەسەر مشكی تاقیگەكان تاقیكراوەتەوە، بۆیە ئەمڕۆ لە ولآتی ئەڵمانیا هەنگوین وەك چارەسەر بۆ نەخۆشی شێرپەنجە بەكارئەهێنرێت.

هۆكاری تووشبوون بە نەخۆشی شێرپەنجە لاوازبوونی بەرگری لەشە، واتە هێزی بەرگری لەش بەرگەی خانە شێرپەنجەییەكان ناگرێت، یەكێك لە ئیشەكانی هەنگوین بەهێزكردنی بەرگری جەستەیە، واتە كاتێ تەندروستیت هەنگوین بخۆ بۆ ئەوەی رێ بگرێت لە تووشبوونت بە نەخۆشی شێرپەنجەو چەندەها نەخۆشی تریش.

ئەبووسەعید سەعدی كوڕی مالیكی ئەنصاری دەگێڕێتەوە: جارێك كەسێك هات بۆ لای پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) و وتی براكەم تووشی سكچوون بووە، پێغەمبەریش (صلى الله عليه وسلم) فەرمووی (اسقە عسلا) (هەنگوینی بدەرێ با بیخواتەوە)، كابرا رۆیشت و هەنگوینی دا بە براكەی و دواتر هاتەوە و وتی ئەی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) هەنگوینەكەم پێدا سكچوونەكەی زیاتر بوو،[1] پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرمووی هەمدی هەنگوینی پێ بدە، كابرا رۆیشت و هاتەوەو هەمان شتی وت، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) دیسان ناردیەوە هەتا هەنگوینی پێ بدات، كابرا هەمدی هاتەوەو وتی چاك نەبووە، پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرمووی (صدق الله و كذب بطن أخيك، اسقه عسلا) (خوا راست دەفەرموێت و سكی براكەت درۆ دەكات، بڕۆ هەنگوینی بدەرێ با بیخواتەوە)، كابرا هەمدی رۆیشتەوەو هەنگوینەكەی پێ دا، براكەی چاك بوویەوە.[2]

لەم فەرموودەدا:

یەكەم: ئاماژەیە بەوەی هاوەلان لە ورد و درشتی ژیانیاندا پرسیان بە پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) كردووەو تا توانیویانە هەوڵیان داوە فێری شتێكی زیاتر ببن و هەرچیەكیان هەبووبێت گێڕاویانەتەوە بۆ لای پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم).

دووەم: هاوەڵەكە دڵنیابووە لە راستی فەرمایشتی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) بۆیە خێرا چووە جێبەجێی كردووە.

سێهەم: هاوەڵەكە كە بینیویەتی ئیشكالێ لە ئەنجامی چارەسەر و نەخۆشیەكەدا هەیە، دەستەوسان نەوەستاوەو بابەتەكەی بردۆتەوە بۆ لای پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) هەتا روونكردنەوەی زیاتری پێ بدات، واتە نەخۆش دەبێت بە یەكجار چوونە لای پزیشك وازنەهێنێت و بەردەوام لە پەیوەندیدا بێت.

چوارەم: هاوەڵەكە دڵنیابووە كە كێشەكە لە رێنماییەكەی پێغەمبەردا (صلى الله عليه وسلم) نیە، بۆیە كە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) چەند جار كردارەكەی پێ دووبارە دەكاتەوە، هاوەڵەكە بێ ئەملاولا جێبەجێی دەكات.

پێنجەم: پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) هەم ئەو هاوەڵەو هەم موسڵمانان فێر دەكات كەمتەرخەم نەبن لە وەرگرتنی كۆرسی چارەسەردا و مەرج نیە بە یەكجار بەكارهێنانی دەرمان و چارەسەر چاك ببنەوە، بەڵكو دەبێت تەواوی كۆرسەكان تەواو بكەن بۆ ئەوەی چارەسەری تەواوەتی وەربگرن.

شەشەم: مەبەست لە فەرمایشتی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) لەوەی فەرمووی (خوا راست دەكات) ئاماژەیە بە فەرمایشتی خوای گەورە لە قورئاندا كە هەنگوینی بە شیفا و چارەسەر باسكردووە، مەبەستیش بە (سكی براكەت درۆ دەكات) ئەوەیە سكی براكەت وا نیشان دەدات بێتاقەتەو سوودی لە چارەسەرەكە وەرنەگرتووە، بەلآم وا نیە چارەسەرەكە وەلآمی داوەتەوەو سكی براكەت سوودی لێوەرگرتووە بەلآم وادەی چارەسەرەكە ماویەتی.

گرنگی زیاتری هەنگوین لەوەدایە، جیاواز لە دەرمان و چارەسەرەكانی تر كە تامێكی ناخۆش و هەندێ زیانی لاوەكیشیان هەیە، وێڕای ئەو هەموو سوودەی هەیەتی، هەم هیچ زیانێكی لاوەكی نیە، هەم تام و چێژێكی تایبەتیشی هەیە.

زۆر كۆمپانیای دەرمانسازی هەن پێكهاتەیەكی سەرەكی دەرمانەكانیان بریتیە لە هەنگوین و ئەوەشیان نەشاردۆتەوەو لە پێكهاتەكەدا ئاماژەیان پێ داوە، جا پێش ئەوەی هەنگوین لەنێو دەرمانەكاندا بۆ چارەسەر بخۆین، با لە تەندروستیماندا بۆ چێژ و خۆپاراستن بیخۆین.

باشتر وایە مندالآنێ كە تەمەنیان لە خواردوو دوانزە مانگەوەیە هەنگوینیان پێ نەدرێت، وەك چۆن بە هەڵە لە زۆر شوێندا لە بری خورما، بۆ دەم شیرینكردن و لە لێو سواندنی منداڵی تازە لەدایكبوو، هەنگوین بەكاردێت، ئەمەش هەڵەیەو باشتر وایە خورما بەكاربهێنرێت، بەلآم لە دوای تەمەنی یەك ساڵیەوە باشترین شتێ بۆ چالاكی و گەشەی منداڵەكانمان بەكاری بهێنین، بریتیە لە هەنگوین، چونكە هەرچی ژەهرێ لە لەشی منداڵدا هەیە، بە خواردنی هەنگوین لە كۆڵی مناڵەكانمانی دەكەینەوە، هەنگوین دژە بەكتریا و دژە كەڕووە، سوودێكی زۆری هەیە و وزەبەخشێكی چاكە، یاریزانەكانیش پێش چوونە نێو یاری هەنگوین دەخۆن، جا لەبری ئەوەی چای پڕ شەكری پێ بدەین، باشترە شەربەتی هەنگوینی بدەینێ.

كەسانێك شەكرەیان هەیە باش نیە هەنگوین بخۆن، چونكە لەناو خەڵكدا وا باوە دەڵێن هەنگوین بۆ هەموو شتێ باشە تەنانەت بۆ شەكرەش، بەڵێ بۆ هەموو كەس باشە تەنها بۆ كەسانێ نەبێت كە شەكرەیان هەیە، چونكە هەنگوین شیرینە، دەبێت بەپێی رێژەی شەكری ناو جەستەی هەنگوین بەكاربهێنێت، بۆ ئەمەش دەبێت لەلایەن پزیشكی پسپۆڕەوە رێنمایی بكرێت.

بۆیە دەتوانین بڵێین هەنگوین هەم خواردنەو هەم هۆكاری خۆپاراستن و هەم چارەسەری دەرد و نەخۆشیشە، جا ئەگەر بۆ هەر خواردنێكی دی یەكجار پەنجەكانمان بلێسینەوە، ئەوە دوای هەنگوین خواردن گرنگە چەند جارێك دەست و پەنجە و كەوچك و تەنانەت دەفرەكانمان بلێسینەوە بۆ ئەوەی دڵنیا بین هیچ هەنگوینمان بەفیڕۆ نەداوە.

لەوانەیە كەسانێك بپرسن چۆن لە هەریەك لەو خواردنانەی باسمان كردون، كۆمەڵێك سوودمان باسكردون كە لە هەموویاندا خاڵی هاوبەشن، هۆكارەكەی ئەوەیە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) هەوڵیداوە لەنێو خواردنەكاندا هەڵبژاردەی خواردنە چاك و زۆر بەسوودەكان دەستنیشان بكات بۆ ئەوەی خەڵك بخاتە سەر راستە شەقام و لە كورتترین ماوەدا بە سەلامەتترین رێگە بیانگەیەنە جێی مەبەست، هەروەها دەمكوتێ بێ بۆ كەسانێ نەوەك بڵێن خواردنەكانی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) هی سەردەمی خۆی و بۆ سەردەمی خۆی بون و لەمڕۆدا گرنگیەكی ئەوتۆیان نیە و بەدیلی لەوان چاكتر هەیە، بەڵكو بڕێ خواردنن كە بۆ من و تۆ و باوك و باپیرانیشمان بەسوود بون و سبەینێ نەوەكانیشمان سوودی لێ دەبینن.