نامش حذیفه بن حیصل عبسی است ، بیشتر به حذیفه بن یمان معروف است ، یکی از اصحاب بزرگ و معروف و از نزدیکان پیامبر(ﷺ) بود ، پدر او نیز از اصحاب پیامبرخدا(ﷺ) بود که در غزوه اُحد به اشتباه از طرف مسلمانان کشته شد ، بعد از آن حذیفه از خون بهای پدرش گذشت کرد و مسلمانان را بخشید .
حذیفه در تمامی غزوه ها شرکت کرد بجز غزوه بدر ، آن هم به این دلیل بود که مدتی قبل از غزوه بدر حذیفه و پدرش توسط مشرکان قریش اسیر شدند ، مشرکان هم به شرطی آنان را آزاد کردند که وعده بدهند که در جنگ برعلیه آنها مشارکت نکنند ، آنها بعد از آزادی به خدمت پیامبر(ﷺ) رفتند و جریان را برای ایشان تعریف کردند ، ایشان فرمودند به وعده خود عمل کنید .
حذیفه در غزوه اُحد و خندق مشارکت کرد ، در خندق به همراه چند تن دیگر از اصحاب انصاری مشغول کندن خندق بودند که در آن هنگام که به سنگ بزرگ و سفید رنگی برخورد کردند و پیامبر(ﷺ) را صدا زدند ، او نیز سنگ را شکست.
در غزوه خندق پیامبرخدا (ﷺ) فرمود( آیا کسی پیدا می شود که برای من از دشمن خبری بیاورد تا در روز قیامت خدا او را با من محشور کند ؟ ) گردباد و تاریکی به حدی زیاد بود که هیچکس آمادگی خود را اعلام نکرد، به همین دلیل پیامبر(ﷺ) فرمود : ای حذیفه برخیز و برو خبر دشمن را برایمان بیاور ، ولی مراقب باش آنها را مطلع نکنی ، او هم رفت و با آگاهی کامل و دقیق بازگشت.
حذیفه در غزوه تبوک نیز مشارکت کرد ، هنگامی که پیامبر(ﷺ) از تبوک به سمت مدینه در حال بازگشت بود ، دسته ایی از منافقان قصد جان پیامبر(ﷺ) را داشتند و می خواستند ایشان را از عقبه پایین بیاندازند ، پیامبر خدا(ﷺ) از این خبر مطلع بود ، پس حذیفه همراه پیامبر(ﷺ) رفت و نام منافقان برای ایشان آشکار شد.
حذیفه اکثر اوقات نزدیک پیامبرخدا(ﷺ) بود ، بعضی اوقات شاهد عهدنامه های پیامبر(ﷺ) می شد، همینطور در مهمانی ها و هنگام غذا خوردن نیز بعضی اوقات همراه پیامبر(ﷺ) بود.
حذیفه چندین حدیث را از پیامبر(ﷺ) بازگو کرده است ، نزدیک به دوازده حدیث از وی در هردو صحیحین آمده است.
همچنین حذیفه خیلی به مسئله فتنه و ترس بعد از آن و ناراحتی های روز قیامت اهمیت می داد، به همین خاطر همیشه در این مورد از پیامبرخدا(ﷺ) سوال می کرد.
خود می گوید : مردم همیشه در مورد خیر و نیکی از پیامبر(ﷺ) سؤال می کردند ، ولی من در مورد فتنه از او سؤال می کردم از ترس اینکه مبادا گرفتار فتنه شوم.
حذیفه در زمان خلافت عمر والی مدائن بود ، همزمان مشغول رساندن آن علمی بود که از طرف پیامبر(ﷺ) دریافت کرده بود .
در زمان خلافت حضرت عثمان نیز مشغول رساندن پیام الهی و ابلاغ احادیث پیامبر(ﷺ) بود ، همچنین به خدمت عثمان بن عفان می رفت ، در فتوحات هم شرکت می کرد.
حذیفه مدت کمی بعد از شهادت عثمان در مدائن در سال سی و شش هجری وفات کرد ، در زمان مرگش می گفت: این لحظه آخر زندگی من در دنیاست، خدایا تو می دانی من تورا دوست دارم ، تو نیز برکت رسیدن به خودت را من عطا بفرما.