خوراکی که این جا مورد بحث قرار می‌دهیم، باب طبعِ اکثر ما و خوراک اصلی بر سفره‌ی ضیافت است. یعنی گوشت که عدّه‌ای نه تنها از خوردن آن بلکه از ذکر نامش هم لذّت می‌برند!

در پاره‌ای از تحقیقات پزشکی، برخی از مضرّات مصرف گوشت مثل افزایش یافتن کلسترول و بیماری‌های قلب و آنژین و غیره مطرح می‌گردد. عده‌ای نیز بعد از شنیدن یا مطالعه‌ی این مباحث بلافاصله به خاطر حفظ سلامتی خود تصمیم می‌گیرند گوشت نخورند و عده‌ای نیز پس از مدّتی دوباره هوس گوشت می‌کنند و حریص‌تر از گذشته به خوردن آن روی می‌آورند. مشکل در خوردن گوشت نیست و اتفاقاً مصرف گوشت برای بدن لازم است و تشریع قربانی از سوی خدای متعال با این هدف بوده است که حتی مستمندانی که توانایی تهیه‌ی گوشت ندارند، حداقل هر سال یک بار به گوشت دسترسی پیدا کنند. مشکل در مصرف زیاد گوشت است.

در گذشته خدای متعال به عنوان یک تنبیه، خوردن گوشت و چربی حیوانات را بر یهودیان حرام کرده بود. برخی از یهودیان تلاش می‌کردند این تحریم خاص را بر همه انسان‌ها تعمیم دهند. امروزه هم مرتباً تبلیغ می‌کنند که مصرف گوشت باعث می‌شود کلسترول خون را بالا ببرد؛ آری، کلسترول خون را بالا می‌برد اما منافع بسیار زیادی برای بدن انسان دارد و مهم این است که ضابطه‌مند مصرف گردد. ممکن است برخی از تحقیقات علمی، بیانگر مضرّات گوشت باشند اما نباید ما این نوع تحقیقات را ملاک عمل قرار دهیم چون صحیح‌ترین معیار از دیدگاه ما کلام خدا و سیستم تغذیه‌ی پیامبر خدا ﷺ است و این دو مرجع، مصرف گوشت را جایز دانسته‌اند و حتی در پاره‌ای از موارد انسان را به مصرف آن تشویق کرده‌اند. بسیار دیده‌ایم که تحقیقات انجام شده دیدگاهی خلاف اسلام را اعلام کرده‌اند اما بعداً تحقیقات جدیدتر درستی نتایج قبلی را زیر سؤال برده‌اند. این ردّ و قبول‌ها ممکن است باز هم ادامه پیدا کند ولی ما معیار یقینی خود را به خاطر دیدگاه‌های محتمل، کنار نمی‌گذاریم.

خدای متعال در قرآن ضمن معرفی دام‌های گوشتی، مراتب ارزش غذایی آنها را نیز برشمرده‌اند: «ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۖ مِّنَ ٱلضَّأۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَمِنَ ٱلۡمَعۡزِ ٱثۡنَيۡنِۗ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۖ نَبِّ‍ُٔونِي بِعِلۡمٍ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ. وَمِنَ ٱلۡإِبِلِ ٱثۡنَيۡنِ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ ٱثۡنَيۡنِۗ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۖ أَمۡ كُنتُمۡ شُهَدَآءَ إِذۡ وَصَّىٰكُمُ ٱللَّهُ بِهَٰذَاۚ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا لِّيُضِلَّ ٱلنَّاسَ بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ. قُل لَّآ أَجِدُ فِي مَآ أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٖ يَطۡعَمُهُۥٓ إِلَّآ أَن يَكُونَ مَيۡتَةً أَوۡ دَمٗا مَّسۡفُوحًا أَوۡ لَحۡمَ خِنزِيرٖ فَإِنَّهُۥ رِجۡسٌ أَوۡ فِسۡقًا أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ[1]: هشت جفت از چهارپایان [برای بهره برداری شما] آفرید: از میش دو جفت و از بز دو جفت [نر و ماده] بگو خداوند نرهای آنها را حرام گردانیده است یا ماده‌هایشان و یا جنین‌هایی را که در شکم مادر‌هایشان قرار دارد؟ اگر راست می‌گویید مرا خبر دهید. و از شتر یک جفت و از گاو هم یک جفت برای شما آفرید؛ بگو خداوند نرهای آنها را حرام گردانیده است یا ماده‌هایشان و یا جنین‌هایی را که در شکم مادر‌هایشان قرار دارد؟! یا این که وقتی خداوند شما را به این حُکم، توصیه کرد، شاهد صدور حکم بودید؟! پس چه کسی ستمکار‌تر است از آن کس که بر خدا دروغ می‌بندد تا مردم را از روی جهل گمراه سازد؟ خداوند هیچ گاه ستمگران را هدایت نمی‌کند؛ بگو در آن‌چه به من وحی شده است، هیچ غذای حرامی نمی‌یابم مگر آن که مُردار باشد یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته است و یا گوشت خوک که پلید است و یا حیوانی که به گناه هنگام ذبح بر آن نامِ غیرِ خدا سر داده‌اند اما کسی که ناگزیر به خوردن این محرّمات گردد - مشروط به این که با قصد گناه و بیش از رفع نیاز نباشد - گناهکار به شمار نمی‌رود؛ چون پروردگار تو آمرزنده و مهربان است». چنان که ملاحظه می‌فرمایید گوشت این چهارپایان به عنوان یک نعمت الهی ذکر شده است و انسان نباید خویشتن را از چنین نعمتی محروم گردانَد.

پروتئین و مواد انرژی‌زایی که خداوند متعال در گوشت این حیوانات قرار داده است، برای بدن لازم هستند و انسان نمی‌تواند از آنها صرف نظر کند. گوشت آنها حاوی ویتامین‌های B6 و B12 و نایسین (Nisin) و ریبوفلاوین[2] (Riboflavin) و تیامین[3] (Thiamin) و روی و سلنیوم (Se) و فسفر و پتاسیم و منیزیم و سدیم و مس است و برای شکل‌گیری استخوان‌ها و دندان و برای تقویت سیستم دفاعی بدن لازم می‌باشد. گوشت در شکل‌گیری و تقویت رگ‌های خونی نیز مؤثر است و انرژی مغز را تأمین  و تقویت می‌کند و برای هوشمند شدن کودکان مورد نیاز می‌باشد.

اما از همه مهم‌تر این است که بدانیم چه اندازه و چگونه و چه وقت گوشت بخوریم؟ روش کنونی ما در مصرف گوشت قطعاً غلط است و کسی حق ندارد سخن ما را بهانه‌ای برای افراط کردن در مصرفِ گوشت بکند. اگر تا به حال هر هفته یک بار گوشت خورده‌اید، سعی کنید آن را دو هفته یک بار مصرف نمایید چون جذب گوشت نیاز به زمان بیش‌تر دارد. البته گوشت برّه بهتر از گوشت گوسفندی می‌باشد چون بدن، آن را سریع‌تر جذب می‌کند. گوشت گوسفند هم بر گوشت گاو، اولویت دارد. اگر بخواهید گوشتی را که در خلال چند ماه یا چند سال شکل گرفته است در عرض چند ساعت هضم و جذب کنید، حتماً راحت نخواهد بود. از این رو افراط در مصرف گوشت نه تنها مفید نیست بلکه زیان آور نیز خواهد بود و دستگاه گوارش را تحت فشار قرار می‌دهد و ایجاد کولونیت (Colonitis) و سوء هضم می‌کند. ترجیحاً گوشت تازه مصرف کنید و ضمناً آن را همراه سبزی و میوه بخورید.

کودکان تا پس از سن بلوغ هم به مصرف گوشت بسیار نیاز دارند و گوشت یکی از مواد غذایی ضروری برای آنها است. هم چنین بیمارانی که عمل جراحی کرده‌اند و یا برای مدتی غذا نخورده‌اند، حتماً به گوشت نیاز دارند. اگر بتوانیم سیستم تغذیه را به طور عامّ و مصرف گوشت را به طور خاص اصلاح نماییم، به جای نگرانی از بابت افزایش کلسترول و فشار خون و سکته خواهیم توانست با خیال راحت از فواید متعدد گوشت بهره‌مند شویم و در این صورت گوشت مصرفی، کمبود بافت‌های بدن را جبران می‌سازد و در بدن متراکم نمی‌گردد. اگر گوشت را زیاد مصرف کنیم، قطعاً به صورت چربی در کبد و رگ‌های خونی ته‌نشین می‌شود و به مشکلات متعددی گرفتار خواهیم شد. بیماری «نقرس»[4] (Gout) یکی از عواقب افراط در مصرف گوشت است. کریستال‌های اسید اوریک گوشت در مفاصل این بیماران ته‌نشین می‌گردد و لذا احساس می‌کنند میخ در مفاصلشان فرو می‌رود و در نتیجه غذایی را که گمان می‌کردند برای بدنشان مفید است، بلای جانشان می‌شود. اگر به موقع پرهیز نکنیم، دچار بیماری خواهیم شد. بنابراین خواهش می‌کنم مطابق برنامه گوشت بخورید؛ نه مصرف آن را از برنامه‌ی غذایی حذف کنید و نه در مصرف آن افراط کنید. گوشت مازاد بر نیاز خود را به بینوایان بدهید تا هم خودتان از ضررهای آن در امان بمانید و هم از ثواب اُخروی انفاق بهره‌مند شوید و بتوانید با وجدانی آسوده، سر بر بالین بگذارید و نیاز فقرا را نیز برآورده سازید.