متأسفانه عدّه‌ی کمی از ما سرکه (Vinegar) را به عنوان خوراک به حساب می‌آورَند و ممکن است در خانه‌ی بسیاری از ما ده‌ها ظرف سرکه موجود باشد و آن را خوراک تلقی نکنیم. اما در منزل پیامبر خدا ﷺ آن را نوعی خوراک به حساب آورده‌اند. سرکه را از محصولاتی مثل خرما و انگور و سیب می‌گیرند. پیامبر خدا ﷺ اهمیت فراوانی به سرکه داده‌اند و آن را به عنوان خوراک، تعریف کرده‌اند. تصور ما در مورد سرکه چندان صحیح نیست و غالباً گفته می‌شود سرکه، حالت اسیدی دارد و برای معده مُضرّ است و به خاطر بوی تند آن قابلِ خوردن نیست. اما پیامبر خدا ﷺ اهتمام بسیاری به سرکه داده‌اند.

یک بار پیامبر خدا ﷺ به منزل دختر عمویش «اُمّ هانیء» دختر «ابوطالب» رفتند و فرمود: «خوراکی در منزل دارید؟». پیامبر خدا ﷺ گرسنه بودند. اُمّ هانیء پاسخ داد: تکه‌ای نان خشک در منزل دارم که خجالت می‌کشم برایتان بیاورم. در روایت دیگری آمده است که گفت: تنها مقداری نان خشک و سرکه داریم و پیامبر ﷺ فرمود: «آن را بیاور». اُمّ هانیء گفته است: نان خشک را خُرد کردم و روی آن نمک پاشیدم و جلو آن حضرت گذاشتم. فرمود: «چیزی دارید با آن بخورم؟». گفتم: ای پیامبر خدا! تنها مقداری سرکه داریم. فرمود: «آن را بیاور». سرکه را آوردم و پیامبر ﷺ سرکه را روی خُرده نان‌ها ریخت و تناول فرمود و آن گاه خداوند را سپاس گفت و فرمود: «ای اُمّ هانیء! سرکه خوراک بسیار خوبی است؛ خانه ای که سرکه دارد، دچار فقر نمی‌شود»[1] و در روایت دیگری فرموده است: «قَرِّبیه فما أقفرَ بیتٌ مِن أُدمٍ فیه خَلٌّ: آن را بیاور؛ خانه‌ای که سرکه دارد، بدون خوراک نمی‌مانَد»[2].

پیامبر خدا ﷺ با آن همه ارزش و محبوبیّت در نزد خدای متعال در منزل دختر عمویش به مقداری نان خشک و سرکه قناعت می‌کند و حتی به توصیف آن می‌پردازد. در حالی که بعید می‌دانم هیچ کدام از ما اصلاً آن را خوراک به‌حساب بیاورد و حاضر به خوردن آن باشد. چون ما عادت کرده‌ایم نان را با برنج و گوشت و خوراکی‌های سنگین بخوریم. پیامبر خدا ﷺ فرمودند: «نعم إلإدام الخلّ: سرکه چه خوراک خوبی است». چون سرکه جزء خوراکی‌هایی است که سرشار از پروتئین می‌باشد و شاید بسیاری از ما ندانیم که سرکه حاوی آنزیم و منگنز و منیزیم و پتاسیم و سیلیکن (Si) است.

همان طور که ریختن اسید روی ماده‌ای آن را از بین می‌برد، سرکه نیز مواد زائد و ته‌نشین شده‌ی معده را از بین می‌برَد و کولون را تمیز می‌کند و هضم را تسهیل می‌نماید. چون دارای ماده‌ای اسیدی است که باکتری‌ها و پس‌مانده‌های داخل معده و روده را نابود می‌کند. حتی کسانی که مشکلات دهان و دندان دارند، می‌توانند سرکه را غرغره کنند. سرکه برای تسکین درد عضلات و مفاصل نیز مؤثر است.

هر کتاب پزشکی را که مطالعه بکنید، در چند جای آن به سرکه اشاره شده است و شما می‌توانید صدها تحقیق را در سایت‌های پزشکی درباره‌ی سرکه مشاهده نمایید. هر کدام از این تحقیقات از یک بُعد در باره‌ی سرکه به بحث پرداخته‌اند و یکی از منافع آن را مطرح ساخته‌اند. امروزه برای اسپاسم عضلات و التهاب مفاصل و فشار خون و افزایش کلسترول (Cholesterol) و دیابت و التهاب پوست و ناراحتی کولون و اسهال و شکم درد و تسهیل هضم و و درمان نازایی و آنفلوانزا و التهاب سینوس‌ها و زخم[3]، از سرکه استفاده می‌شود و از این رو، سرکه در تحقیقات پزشکی جایگاه خاصی پیدا کرده است.

افراد چاق برای لاغر شدن باید سرکه مصرف کنند. سرکه برای رفع خستگی‌های مداوم نیز مؤثر است و روی حافظه تأثیر مثبت می‌گذارد. به عنوان ضدآفتاب نیز استعمال می‌گردد.

مصرف روزانه یک یا دو قاشق سرکه بسیار مفید است. البته نباید سرکه را با معده‌ی خالی مصرف کرد و بهتر است آن را بعد از غذا و یا همراه با غذا مصرف کنیم. مردم ما آن غالباً سرکه را برای سالاد مصرف می‌کنند یا آن را با عسل مخلوط می‌کنند. (سکنجبین)

همان طور که قبلاً در مبحث خرما گفته شد، مقصود پیامبر ﷺ از فقیر بودن خانه‌ی بدون خرما فقر بدنی اعضای آن از جهت ویتامین‌ها و مواد ضروری است نه فقر مادّی و این که فرموده‌اند «خانه‌ای که خوراک سرکه داشته باشد، دچار فقر نمی‌شود»، ممکن است به این معنی باشد که سرکه می‌تواند نیازهای بدن افراد آن خانه را تأمین کند و دیگر فقر ویتامین و مواد غذایی نداشته باشند و لذا سرکه، مایه‌ی رونق خانه است.

از تجزیه‌ی کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها و پروتئین‌ها، «اسید استیک» (Acetic acid) پدید می‌آید و از اسید استیک نیز کربوهیدرات‌ و چربی‌ و پروتئین‌ حاصل می‌گردد تمام اینها یک نقطه‌ی مشترک دارند که است. سرکه همان «اسید استیک»  است و لذا با مصرف سرکه می‌توان این مواد غذایی را جذب کرد و لذا سرکه ما را از مصرف بسیاری از مواد دیگر بی‌نیاز می‌سازد. در نتیجه نه تنها خانه‌ی دارای سرکه، فقیر نیست بلکه بدن برخوردار از سرکه نیز دچار فقر نمی‌شود!