پیامبر خدا ﷺ همان گونه که به خوراکی‌ها مثل آب و شیر و شربت عسل اهمیت داده‌اند، میوه را نیز مهم دانسته‌اند تا اُمّت او میوه‌جات را نادیده نگیرند و عدم توجه سنّت به میوه‌جات را بهانه‌ای برای سهل‌انگاری در مصرف آن تلقی نکنند. البته پیامبر خدا ﷺ در مورد مصرف میوه‌جات نیز مثل سایر خوراکی‌ها برنامه داشته‌اند.

آن حضرت گاهی میوه‌جات را همراه خوراکی‌های دیگر مثل خرما مصرف کرده‌اند برای مثال ایشان هندوانه را با خرما، خیار چنبر را با خرما و گاهی میوه‌جات را به صورت شربت - مثل شربت مویز - مصرف کرده‌اند. پیامبر خدا ﷺ غالباً هندوانه را با خرما می‌خوردند و هدف ایشان این بود که انرژی گرم و مثبت خرما با انرژی سرد و منفی هندوانه یا خربزه یا خیار چنبر به تعادل برسد و در احادیث به این نکته اشاره شده است. اُمّ المؤمنین «عایشه» می‌گوید: پیامبر خدا ﷺ هندوانه را با خرمای رُطَب می‌خوردند و می‌فرمودند: «نکسر حَرَّ هذا بِبَردِ هذا و بَردَ هذا بِحَرِّ هذا[1]: گرمی این را با سردی آن و سردی آن را با گرمی این، می‌کاهیم». دانش پزشکی هنوز به آن جا نرسیده است که این حقیقت را دریابد و از آن بهره ببرد اما یقین دارم به زودی علم پزشکی واقعیت را خواهد پذیرفت و سراغ این دستورالعمل خواهد آمد. پزشکان مسلمان مؤظفند قبل از دیگران در این زمینه گام بردارند و در باره‌ی این حدیث و سایر احادیث نبوی تحقیق نمایند.

هندوانه یکی از مواد مفید برای بدن است که بیش از 90% آن آب است و درصد قابل ملاحظه‌ای قند دارد و ویتامین و انرژی فراوانی به بدن می‌دهد و هضم آن برای معده آسان است و به دفع سنگ کلیه و توقف خونریزی کمک می‌کند و فشار خون را کاهش می‌دهد و برای لطافت پوست و صورت بسیار مفید می‌باشد.

«عبداللّه ابن جعفر» می‌گوید: پیامبر خدا ﷺ را دیدم که خیار چنبر را با خرمای رُطَب می‌خوردند.[2] خیار چنبر یکی از خوراکی‌هایی است که سرشار از فیبر می‌باشد و به انسان آرامش می بخشد و گرمای بدن را می‌کاهد و به فرایند هضم کمک می‌کند و حرکت و فعالیت مفاصل را افزایش می‌دهد.

«عبداللّه ابن دَیلمی» از پدرش روایت می‌کند: خدمت پیامبر خدا ﷺ رسیدم و گفتم: ای پیامبر خدا! ما انگور زیاد داریم؛ با توجه به این که شراب تحریم شده است، آن را چه کار کنیم؟ فرمود: آن را تبدیل به مویز بکنید. پرسیدم: مویز را چه‌کار کنم؟ فرمود:  «صبحگاهان آن را داخل آب بگذارید و شب‌هنگام بنوشید و شبانگاهان داخل آب بگذارید و صبحگاهان بنوشید».[3] پیامبر خدا ﷺ عملاً چنین می‌کرد؛ شب مویز را داخل آب می‌ریختند و صبح آن را می‌نوشیدند و یا صبح داخل آب می‌ریختند و شب‌هنگام می‌نوشیدند. ضمناً پیامبر خدا ﷺ شربت مویز را در یک بازه‌ی زمانی معیّن می‌نوشیدند و اگر از وقت آن می‌گذشت، از نوشیدن آن خودداری می‌ورزیدند و اجازه نمی‌دادند دیگران هم آن را بنوشند و دور ریخته می‌شد. یعنی همین چیزی که امروزه «انقضای تاریخ مصرف مواد غذایی» نامیده می‌شود، از سوی پیامبر خدا ﷺ رعایت شده است و آن حضرت اصحاب خود را به رعایت آن فرمان داده‌اند. «ابن عبّاس» می‌گوید: مویز را برای پیامبر خدا داخل آب می‌ریختند و ایشان روز اول و تا دو روز بعد، از شربت مویز می‌نوشیدند و به اطرافیان هم می‌دادند بخورند و در پایان روز سوم، باقی‌مانده را دور می‌ریختند[4] و هم‌چنین پیامبر ﷺ از قرار دادن همزمان مویز و خرما در آب نهی می‌کردند چون ترکیب این دو زیان‌آور است و لذا می‌فرمودند: هر کدام را در ظرف جداگانه، داخل آب بریزید.[5]

پیامبر خدا ﷺ خربزه را با خرما و رُطَب مصرف می‌کردند و می‌فرمودند: «هما الأطیبان[6]: اینها دو چیز پاک و مطبوعند». میوه‌جات، عامل پیشگیری از بیماری‌ها هستند چون درصد قابل ملاحظه‌ای الیاف یا فیبر دارند که هضم غذا را تسهیل می‌نمایند و به دفع کلسترول از سیستم گوارشی کمک می‌کنند و جلو بازجذب آن را می‌گیرند و مانع از تشکیل سنگ صفرا می‌شوند.

اشتباهی که اغلب ما مرتکب می‌شویم این است که زمان و روش و درصد تناول میوه را نمی‌دانیم و حتی بسیاری ما از هنوز به خوردن میوه عادت نکرده‌ایم. کاش به جای سالاد‌های متنوعی که با غذامی‌خوریم، «سالاد میوه» تهیه می‌کردیم و می‌خوردیم. به ویژه باید سعی کنیم میوه‌جات را به اَشکالِ مختلف به کودکان خود بدهیم تا ویتامین‌های بدنشان تأمین گردد و ضمناً چاق نشوند و از بیماری‌های سرطان و التهاب روده و دیابت و بیماری‌های کلیه و کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها در امان بمانند.

برای استفاده بهتر از میوه‌جات باید آنها را با معده‌ی خالی بخوریم یعنی میوه را در حالی که گرسنه هستیم و قبل از غذا خوردن، بخوریم. خدای متعال آن جا که از بهشت سخن می‌گوید، می‌فرماید: «وَفَٰكِهَةٖ مِّمَّا يَتَخَيَّرُونَ. وَلَحۡمِ طَيۡرٖ مِّمَّا يَشۡتَهُونَ[7]: و میوه‌ از هر نوع که انتخاب کنند و گوشت پرنده از هر نوع که دلشان بخواهد، [در دسترس دارند]». یعنی بهشتیان، ابتدا میوه می‌خورند و سپس سراغ خوراکی‌های دیگر می‌روند.

میوه‌هایی که پیامبر خدا ﷺ خورده‌اند، از میوه هایی بوده است که در محیط زندگی او وجود داشته ‌است و یا آنها را از مناطق نزدیک برایشان آورده‌اند و به این ترتیب از آن حضرت یاد می‌گیریم بیش‌تر میوه‌های محلّی خودمان را بخوریم. خدای متعال میوه‌هایی را که برای ما لازم‌تر و مهم‌تر هستند، در محل زندگیمان قرار داده است مثلاً میوه‌های انار و انجیر و هلو و زردآلو و ... حتماً برای مردم کُردستان مهم و لازمند و لذا در این خطّه فراوانند.