موضوع دیگری که باید در مورد آن آگاهی داشته باشیم، تأثیر خرما در درمان بیماریها یا حالتهای خاص است مثلاً باید بدانیم که زنان حامله چه بهره ای از خرما میبرند؟ بهترین درمان برای کسانی که به یبوست مبتلا هستند و به عبارت دیگر به بیماریهای کولون گرفتارند و یا غذا برای مدت طولانی در رودههایشان میمانَد، مصرف خرما است. خرما علاوه بر این که اجازه نمیدهد غذا در معده و روده بماند، غذاهای باقیمانده در معده و روده را نیز به حرکت وا میدارد. خرما عاملی بسیار مهم در جلوگیری از ابتلاء به سرطان کولون میباشد و در جدیدترین تحقیقات پزشکی به این واقعیت اشاره شده است. حتی در مورد کسانی که مشکل اسهال دارند، خرما یک خوراک ضروری و مفید محسوب می گردد و نوعی درمان برای آنها به حساب میآید. خرما برای بیماران قلبی هم مفید است چون درصد قابل ملاحظهای پتاسیم و کلسیم دارد و نیاز چنین بیمارانی را برطرف میکند. برای کسانی که مشکل کمخونی و ناتوانی جنسی و بسیاری از بیماریهای دیگر مثل اسهال دارند، خرما بسیار مفید است و میتوانند از آن به عنوان درمان استفاده کنند.
به فرد مسلمان توصیه شده است با خرما افطار کند و شاید او فواید این کار را ندانسته و صِرفاً به عنوان یک سنّت به آن عمل کرده باشد اما عملاً از تمام این فواید و دهها فایدهی ناشناختهی دیگر خرما بهرهمند شده است.
در هنگام روزه، سلولهای بدن گرسنه میشوند و حالت بحرانی پیدا میکنند. در این حالت، مواد تاریخ گذشتهی داخل بدن به داخل خون نفوذ میکنند و فرد را دچار سردرد مینمایند. این مواد برای بدن مثل زهر هستند و هر بخش از این زهر به گونهای دفع میشود. بخشی از آن از طریق تنفس و بخشی از راه پوست و بخشی نیز از طریق ادرار دفع میشوند. یکی از راههای دفع سریع این مواد زائد، مصرف خرما است. چون معده و رودهها توسط خرما، پاکسازی میشوند.
خرما بسیار سریع هضم میگردد و عناصر غذاییاش به مغز میرسد. وقتی که فرد روزهدار با خرما اِفطار میکند، احساس میکند رگهایش پرخونند و سیر شده است[1] و بعداً که سرِ سفره میرود، نمیتواند زیاد غذا بخورد. این در حالی است که قبلاً تصور میکرد یک شکمِ سیر غذا خواهد خورد! اما از مصرف خرما تا حدّی سیر گشته و بدنش از جهات متعدد از خرما بهرهمند شده است.
یکی از مواد درون خرما، فیبر (Fiber) است. گروه پزشکی سرطان آمریکا در پیامی گفتهاند باید هر فرد روزانه ۲۰ تا 3۵ گرم فیبر مصرف نماید و این مقدار فیبر به آسانی از خرما دریافت میشود و با خوردن خرما، وارد بدن میگردد.
خرما برای سلامت چشم نیز مؤثر است. دانشمندان توصیه کردهاند روزانه برای حفظ بینایی چشم خود یک عدد خرما مصرف کنیم. زنان حامله هم میتوانند از خرما فواید بسیار ببرند چون زن حامله در کلّ دچار برخی از مشکلات و شرایط خاص میشود مثل گازهای درون سیستم گوارشی، فشار خون، کمخونی ناشی از زایمان، خونریزی و شیر دادن به بچه. برخی از زنان بعد از وضع حمل دچار یبوست و یا «شقاق» (Fissure) میشوند. عدّهای از آنها از مراجعه به پزشک و دریافت راه حل درمانی خجالت میکشند. اگر خانمها در خلال حاملگی خرما مصرف نمایند، گرفتار این نوع مشکلات نمیشوند و به همین جهت بوده است که خدای متعال حضرت مریم K را به مصرف خرما فرمان میدهد: «وَهُزِّيٓ إِلَيۡكِ بِجِذۡعِ ٱلنَّخۡلَةِ تُسَٰقِطۡ عَلَيۡكِ رُطَبٗا جَنِيّٗا[2]: و شاخه های آن درخت خرما را به طرف خود تکان ده؛ رُطبِ تازهای بر تو فرو میریزد». با مصرف خرما علاوه بر این که رودههای زائو تخلیه میشوند، دچار یبوست نخواهد شد و سدیم جذبِ بدن او میشود که برای تمام فعالیتهایش لازم دارد. پتاسیم نیز از طریق خرما جذب بدن زائو میشود که فشار خون او را کاهش میدهد و موجب اتّساع رگهای خونی میگردد تا خون به سهولت به تمام بافتهای بدنش برسد و دچار خونریزی نگردد. همچنین مادهی «اوکسیتوسین» (Oxytocin) در خرما وجود دارد که به انقباض رحم کمک میکند و در نتیجه خونریزی رحم زودتر بند میآید و سینهها را به تولید شیر وادار میسازد. آهن و فولیک اسید دارد که از کمخونی جلوگیری مینماید. همچنین در خرما، کلسیم وجود دارد و زنانی که به علت حاملگی و زایمان تا حد زیادی کلسیم از دست دادهاند، میتوانند از طریق مصرف خرما کلسیم از دسترفته را جبران نمایند.
در بسیاری از موارد زنان در خلال حاملگی و زایمان دچار اختلالات روحی روانی میشوند. خرما حاوی مواد آرامبخش است و میتواند به درمان آن حالات هم کمک بکند. در گذشته معمولاً کنار زن زائو خرما میگذاشتند تا آن را مصرف بکند. این در حالی بود که قبلاً خرما به راحتی امروز یافت نمیشد. اما به جهت تأسی به سنّت پیامبر خدا ﷺ حتماً آن را برای زائو پیدا میکردند.
میتوان خرما را با سایر خوراکیها نیز مصرف کرد. به جای اتلاف وقت در تهیهی سالاد میتوان به جای آن خرما خورد. پیامبر خدا ﷺ خرما را با خیار چنبر مصرف میکردند چون خرما طبیعت گرم دارد و خیار چنبر طبیعت سرد و گرمای خرما با سرمای خیار چنبر، متعادل میگردد. علم مُدرن هنوز به اَسرار این کار پی نبرده است. ما نیز می توانیم خرما را با برخی از میوهجات و یا سبزیجات مصرف کنیم. گاهی پیامبر خدا ﷺ خرما را با کره مصرف میکردند. خرمای سرخ شده در روغن، در مناطق کُردنشین یک غذای رایج است. این غذا نیز با تأسی به سنّت نبوی، رایج شده است و لذا میتوان گفت نیاکان ما بر اساس سنّت زیستهاند. امروز هم با سنّت فاصلهی چندانی نداریم اما سنّتها را دستکاری کردهایم. قبلاً به زائو حلوا هم میدادند اما نه حلوایی که امروز تهیه میکنند. آنها حلوا را از خرما و شیر تهیه میکردند. پیامبر خدا ﷺ حلوا و عسل نیز تناول فرمودهاند.
[1] . لذا پیامبر خدا هنگام افطار میفرمودند: «ذَهبَ الظّمأُ و ابتَلَّتِ العُروقُ و ثَبتَ الأجرُ إن شاءَ اللّهُ: تشنگی برطرف شد و رگها سیراب گشتند و پاداش روزه به خواست خدا، تثبیت گردید». (ابوداود- 2357)